Inge Bosma: “Door diep adem te halen komt er minder zuurstof in je hersenen in plaats van meer”
Hoe vaak hebben we als kind niet gehoord “haal maar even een paar keer diep adem” als je iets moest doen wat je spannend vond. Ook later als volwassene was dit het advies van je collega’s voordat je het podium op moest voor die ene grote presentatie of hoorden we de presentatrice van die spannende spelshow de zenuwachtige kandidaat moed influisteren door te zeggen: “Haal maar even een paar keer diep adem en ontspan”. Het geeft op dat moment een ontspannen gevoel, maar of je je daarmee beter kan concentreren en een betere prestatie zult neerzetten, durft Inge Bosma met grote zekerheid te betwisten.
Inge Bosma is leefstijl- en vitaliteitscoach. Ze heeft een specialisatie in de Buteyko-methode, een ademhalingsmethode waarbij de focus ligt op het ontwikkelen van een natuurlijke en rustige ademhaling. Volgens Inge valt het te betwisten of iemand zich beter kan concentreren en betere prestaties kan neerzetten door een paar keer diep adem te halen. Door diep adem te halen komt er namelijk minder zuurstof in je hersenen in plaats van meer.
Een onbewust proces: de ademhaling
Het lichaam is een geoliede machine. De meeste processen verlopen prima, zonder dat we daarbij hoeven na te denken. Aan de basis van onze geoliede machine staat onze ademhaling. Je kunt immers maanden zonder voedsel, dagen zonder drinken, maar slechts enkele minuten zonder adem te halen. De ademhaling is een proces dat onbewust plaatsvindt. Het wordt geregeld door het autonome zenuwstelsel, dit zenuwstelsel zorgt voor de regulatie van allerlei organen in het lichaam. We ademen zuurstof in en koolzuurgas (CO2) uit. Het ademhalingscentrum, gelegen in de hersenstam, geeft je middenrif een seintje dat je meer moet gaan ademen wanneer het een verhoogde concentratie koolzuurgas in het lichaam meet. Hierdoor ga je bij fysieke inspanning dus ook sneller ademen. Je spieren maken immers veel koolzuurgas aan door de verbranding van zuurstof en glucose waarbij energie vrijkomt om bijvoorbeeld hard te kunnen rennen, fietsen of zwemmen. Hierbij zijn water en koolzuurgas de restproducten. Het overtollige koolzuurgas adem je weer uit, samen met een deel van het water, de ingeademde zuurstof en stikstof.
Koolzuurgas is geen afvalstof
Inge Bosma legt uit: “Nu zou je kunnen denken dat koolzuurgas daarmee een afvalstof is, maar niets is minder waar. Koolzuurgas is essentieel om twee belangrijke processen in je lichaam goed te laten verlopen. Het eerste proces stimuleert de afgifte van zuurstof van het bloed naar de cellen. Elke cel in je lichaam heeft zuurstof nodig om voldoende energie te maken om zijn taak te kunnen uitvoeren. Het kloppen van je hart, je spijsvertering, nadenken en elke alledaagse beweging verloopt minder goed zonder zuurstof. Door een verkeerde ademhaling blijft de zuurstof die vanuit je longen naar je bloed is overgestapt als het ware plakken aan je rode bloedcel (hemoglobine). Hierdoor krijgen je cellen te weinig zuurstof. Dit fenomeen heet ook wel het ‘Bohr-effect’ en komt in alle medische tekstboeken voor. Helaas wordt het maar zelden door artsen als oorzaak van een klacht (h)erkent. Het tweede proces van koolzuurgas is dat het een rol speelt bij het voorkomen van vernauwing van alle (slag)aders, vaten, zakken en holtes in je lichaam. Denk aan onder andere de vernauwing van de slagaders naar je hersenen (hoge bloeddruk, duizeligheid, hoofdpijn), vernauwing van je luchtpijp en bronchiën (astma) en/of vernauwing van je haarvaatjes (koude handen/voeten). En nu komt het: Adem je diep in, dan adem je ook diep uit en verlies je veel koolzuurgas.”
Ontregeld ademhalingscentrum & Chronische hyperventilatie
Wil je je dus goed concentreren tijdens die allesbepalende presentatie en adem je een paar keer diep in en uit, dan krijgen je hersenen dus juist minder zuurstof. De zuurstof blijft achter in je bloed omdat de koolzuurgasprikkel voor het overbrengen van de zuurstof in je bloed naar je hersencellen niet plaatsvindt, er is immers maar weinig koolzuurgas aanwezig, dat heb je net uitgeademd. Daarnaast vernauwen je bloedvaten naar je hersenen en kan er dus minder zuurstof worden aangevoerd. Nu is een keer diep in- en uitademen voor die spannende presentatie niet het probleem, maar als je voortdurend te veel, snel en te diep ademt raakt je ademhalingscentrum ontregeld. Andere oorzaken van een ontregeld ademhalingscentrum zijn bijvoorbeeld stress, verkeerde voeding, pijn, te weinig bewegen en/of alcohol. We gaan dan zonder dat we het door hebben te veel, onregelmatig, snel en te diep ademhalen. Dit noemen we ook wel chronische hyperventilatie; ademen alsof je met 15 km per uur tegen de wind in fietst, terwijl je op de bank je favoriete serie zit te kijken.
“Door chronische hyperventilatie verlopen de genoemde processen in je lichaam niet zoals ze moeten. Er kunnen klachten ontstaan als slecht slapen, snurken, slaapapneu, chronische vermoeidheid, stress, burn-out, angst, astma, hooikoorts, duizeligheid, hoofdpijn en meer. Je kunt via mijn website een test doen om te kijken of je last hebt van hyperventilatie. En wil je dan een eerste stap zetten naar het wegnemen van de chronische hyperventilatie en je klachten door een gezondere ademhaling? Onthoud dan de volgende woorden:
Nose - Adem altijd door je neus; in en uit, dag en nacht bij in- en ontspanning.
Slow - Adem rustig/ langzaam, onhoorbaar en onzichtbaar
Low - Gebruik je middenrif