Kwetsbare mens centraal - IT inzetten vanuit de bedoeling

Mijn visie op zorg begint bij mijn uitgangspunt dat het zo mooi zou zijn als IT-middelen van een zorginstelling bij zouden dragen aan het realiseren van de missie en visie van een zorginstelling: Voorzien in een bijdrage aan de kwaliteit van leven van bewoners, werkplezier van medewerkers, gezonde financiën. Applicaties dragen dan bij aan deze doelstellingen, en regelmatig dragen applicaties zelfs bij aan meerdere doelen tegelijkertijd.

Kwetsbare mensen ondersteunen met IT vanuit de bedoeling

Verder gaan met je leven zoals je dat gewend was. Hoe doe je dat, als de wereld om je heen snel verandert? Hoe zorg je ervoor dat je je familie dichtbij je houdt? Dat je jezelf kunt blijven. Dat je jezelf ook zoveel mogelijk kunt blijven redden? Hoe zorg je ervoor dat je je aan kunt passen aan die snel veranderende omgeving en voorkomt dat de omgeving voor jou be-paalt hoe je alledaagse leven eruit ziet?

Ondersteunen van kwetsbare mensen

Informatie Technologie (IT) zou naar mijn mening primair gericht dienen te zijn op het ondersteunen van kwetsbare mensen in hun welbevinden. Juist door het enorme potentieel van IT-toepassingen en het tempo van innovatie op IT-gebied, ontstaan ongekende mogelijkheden om ouderen te helpen in het aanpassen aan de veranderende omgeving. Soms is dat door het leven te veraangenamen, soms door het gewone leven en de gewone wensen weer een beetje dichterbij te halen. Zoals voor mijn moeder, die door IT-toepassingen niet meer zo vaak naar het ziekenhuis hoeft en haar (klein)kinderen kan zien die verder bij haar vandaan wonen.

Het zou zo fijn zijn als een zorgorganisatie het als haar missie ziet om kwetsbare mensen te ondersteunen in hun welbevinden, in het kunnen behouden van eigen identiteit en eigen manier van leven. Door het leveren van zorg, behandeling, activiteiten en wonen.

Vergroten van werkplezier

Een ander veel voorkomend element in de missie van een zorgorganisatie is het versterken van werkplezier. IT wordt door zorgmedewerkers nu nog grotendeels ervaren als “iets waar je geen last van moet hebben”. Maar wat voor kwetsbare mensen geldt, geldt ook voor zorgmedewerkers: IT-toepassingen kunnen het dagelijks werk een stuk eenvoudiger, interessanter en leuker maken!

Wat houdt ons tegen?!

ICT kán een enorme bijdrage leveren aan het welbevinden van kwetsbare mensen, het werkplezier van de medewerkers en de financiële gezondheid van de organisatie. De vraag is dan, waarom dat nu nog niet zo is.

Ten eerste is IT vaak nog niet verankerd in de strategie van een zorgorganisatie. IT is nog niet erkend als die 5e kerntaak en dat kan ook pas als IT beschreven is als kerntaak, als onderdeel van de visie en de missie van een zorgorganisatie.

Ten tweede staat IT niet op zichzelf. Het is niet een kwestie van apparaten installeren of applicaties laten draaien. Net als bij de andere kerntaken van een zorgorganisatie is gedrag dé kritische succesfactor. Niet de techniek, maar de aanpassing van het gedrag is bepalend voor het succes van IT-vernieuwing. Met zorg op afstand (liever zorg dichtbij genoemd) zullen zowel de bewoner als de zorgverlener hun gedrag moeten aanpassen.

Hetzelfde geldt daar waar IT de communicatie en de werkprocessen ondersteunt. Het is mooi om te bedenken dat de informatielijn tussen de bewoner/kwetsbare mens en de zorgmedewerkers korter wordt, maar dat legt ook een grotere druk op het activeren van die informatie en het beantwoorden van vragen en wensen. Op een afdeling waar die afstemming niet zo goed is en waar niet zo’n sterke cultuur rondom het welbevinden is, zal deze vorm van communicatie niet effectief zijn en bij de bewoner juist leiden tot teleurstellingen.

Garbage in Garbage out

Te vaak worden ineffectieve werkprocessen en communicatie geautomatiseerd. Daardoor verandert hooguit de vorm, maar niet de ineffectiviteit. In de informatica wordt wel de term “Garbage In Garbage Out (GIGO)” gebruikt. Je kunt dure systemen en applicaties aanschaffen, maar als je er rommel in stopt komt er ook rommel uit.

'Niet de techniek, maar de aanpassing van het gedrag is bepalend voor het succes van IT-vernieuwing.'

Software in ontwikkeling

In de praktijk lijkt het zo te zijn dat de gebruikte applicaties hun herkomst hebben vanuit een bepaald vakgebied. Logisch, maar daarmee niet altijd optimaal. Van oorsprong zijn ze namelijk gericht op het registreren van gegevens, elk vanuit een bepaald vakgebied. Bijvoorbeeld AFAS, Beaufort en Harmony vanuit de personeelsadministratie en personeelsplanning, AFAS, Exact, etc. vanuit de financiën, en Plancare, Residentweb, etc. vanuit de registratie van bewonersgegevens. Deze applicaties zijn de afgelopen decennia ontwikkeld van een registratiefunctie naar meer een meer een bedrijfsproces ondersteunende functie. Het is daarom van belang om telkens over te gaan op een nieuwe release van een applicatie, om van deze vooruitgang te profiteren.

Een verbindend platform: De Stamtoavel

Het zou zo mooi zijn als de missie van een zorgorganisatie laat zien dat het gaat om het welbevinden van de oudere, de kwetsbare mens, die bij de zorgorganisaties woont. En dat IT hier expliciet een rol in heeft. Maar een applicatie die hier exclusief op gericht is, hebben de zorgorganisaties niet. Elke applicatie draagt vanuit zijn eigen expertise bij. Wat de zorgorganisaties daardoor missen is een platform dat beschikbaar is voor zowel bewoner als zijn verwanten alsook voor de medewerker. Een dergelijk platform kan vanuit het perspectief van de bewoner en zijn verwanten opgezet worden om het netwerk rondom de bewoner vorm te geven, en zichtbaar te laten zijn voor zijn verwanten. Bewoners kunnen op dit platform met elkaar contact hebben, en met hun verwanten, maar ook allerlei maatschappelijke, lokale en sociale initiatieven kunnen erop geplaatst en gepromoot worden, indien het bijdraagt aan de missie van de zorgorganisatie. De diverse applicaties van een zorgorganisatie kunnen hierbinnen ontsloten worden voor het deel wat daarvoor van toepassing is. Denk hierbij aan de geregistreerde persoonlijke gegevens, maar ook aan het delen van het cliëntendossier. Ook bijvoorbeeld de mate waarin van zorg gebruik is gemaakt, of van aanvullende diensten kan geïntegreerd worden.

En weet je wat nu het mooie is? Dit verbindende platform is er nu. Het heet ‘De stamtoavel’, stamtoavel of digitalestamtafel.