Wet zorg en dwang bestaat maar werkt (nog) niet. Hoe dan?

Op 1 januari 2020 trad de wet zorg en dwang in werking. Een wet die bepaald dat je mensen niet mag beperken in hun vrijheid tenzij er ernstig nadeel is. In 2016 deed Francien van de Ven (manager op Zorgboerderij Grootenhout) mee aan dialoogbijeenkomsten over deze wet zodat iedereen zich erop kon voorbereiden. Het is dus allang bekend dat deze wet eraan kwam. Op 1 januari 2020 bleek dat veel organisaties er niet aan toe waren gekomen dus werd er al snel geregeld dat er een overgangsjaar zou komen. Op 1 januari 2021 moesten organisaties deze wet uit gaan voeren en mensen met dementie niet meer zomaar opsluiten. Helaas blijkt de werkelijkheid anders.

Francien van de Ven maakt zich al jaren hard voor mensen met dementie. Zij snapt niet dat wij mensen massaal in Nederland nog achter gesloten deuren zetten, alleen maar omdat ze een ziekte hebben? "Nu zijn we een flinke tijd verder en zijn er nog vele mensen met dementie die achter gesloten deuren wonen. Sterker nog er worden vandaag de dag nog steeds gesloten afdelingen gebouwd! In feite is het heel raar dat wij hier een aparte wet voor hebben en deze niet uitvoeren. Je krijgt zelfs geen boete als je nog steeds mensen op sluit.  Ons buurland Duitsland heeft geen gesloten deuren. In Duitsland is daar geen wet voor, ze zeggen daar simpelweg dat het opsluiten van mensen verboden is omdat dit indruist tegen de grondwet. Zoveel problemen hebben ze daar niet met ‘loslopende’ mensen met dementie.”

Stop met opsluiten

In Nederland wonen ongeveer 280.000 mensen met dementie, 70% woont thuis dus 84.000 mensen wonen in een zorginstelling. De schatting is dat 50.000 mensen in een gesloten afdeling wonen. Francien: “Tijdens corona lazen we verhalen van onze sporters tijdens de olympische spelen in Tokyo die vertelden dat zij in hun quarantaine het nog slechter hebben dan gevangenen, toen moest ik even denken aan onze mensen met dementie. Zij hebben vaak geen stem, door hun ziekte worden ze meestal apathisch. Als een verzorgingshuis zegt dat ze niets doen zolang de bewoners niet protesteren dan word ik daar wel boos om. Mensen met dementie leven gemiddeld nog maar 9 maanden in een verzorgingshuis. Zijn we het niet verschuldigd aan hen dat ze een fijn laatste hoofdstuk hebben? Niet opsluiten alleen omdat ze een ziekte hebben. Beter kijken naar wat een persoon nodig heeft is mijn boodschap.”

Ook personeel ziet het graag anders

“Tot slot wil ik nog aanhalen dat het personeelstekort in de zorg enorm is. Ik hoor regelmatig collega’s uit de zorg zeggen dat ze hun werk niet fijn vinden omdat ze het erg vinden dat hun bewoners niet buiten komen en dat bewoners steeds vragen waarom ze opgesloten worden. Je ziet dat de uitstroom in dit soort instellingen erg groot is. Dus we zijn het niet alleen verplicht aan onze bewoners met dementie maar ook aan alle collega’s die werken in de zorginstellingen.”

Waar wachten we nog op?

Francien snapt dat verandering tijd kost maar ze is het wachten beu. Ze is al sinds 2016 aan het wachten op de vrijheid van bewoners met dementie. “Nog even en we hoeven de deuren niet te openen voor hen maar we moeten ze dan openen voor onszelf!”.

“Het gekke is dat veel zorginstellingen nog steeds zeggen dat ze niet klaar zijn voor de Wet Zorg en Dwang en dus gewoon doorgaan met hun gesloten deuren beleid. Ik vindt dat we het aantal indicaties dat afgegeven wordt voor ‘achter gesloten deuren’ moet verdwijnen. Als we quarantaine overtreden krijgen we een boete, als we mensen, ten onrechte, opsluiten gebeurt er niets. Dat klopt niet.”

Wie is Francien van de Ven

Francien staat bekend als de “Alzheimerenthousiasteling” en werkt als manager op Zorgboerderij Grootenhout. Ouderenlandgoed Grootenhout biedt zorg aan ouderen met dementie die een dag en/of woonverblijf zoeken. Door alles wat Francien heeft meegemaakt en haar 11 jaar werkervaring weet ze dat de zorg voor mensen met dementie anders kan. Ze is auteur van de boeken ‘ Hoe dan?’ en ‘ Dementie in beeld’ en verscheen in het SBS6 programma ‘ Het zal mij een zorg zijn’.