Raynaud, fenomeen van

Wat is het fenomeen van Raynaud?

Het fenomeen van Raynaud is een situatie waarbij de bloedstroom naar extremiteiten zoals de handen en/of voeten in aanvallen vermindert. Hierbij worden de vingers eerst wit, dan blauw en tenslotte (bij opwarmen) rood. In de volksmond wordt ook wel gesproken van "dode vingers". Dit fenomeen kan optreden bij plotselinge kou, maar ook wel eens zonder duidelijke aanleiding. Deze aandoening is door Maurice Raynaud (1834-1881) in 1862 voor het eerst beschreven.

Als de klachten het gevolg zijn van een onderliggend probleem spreekt men van het fenomeen van Raynaud/secundaire Raynaud; is er geen andere oorzaak voor te vinden dan noemt men het de ziekte van Raynaud/primaire Raynaud. Roken verhoogt de kans op een aanval. Het fenomeen van Raynaud kan een verschijnsel zijn bij andere aandoeningen zoals sclerodermie. Het kan ook optreden bij arbeiders die zeer langdurig met trillende gereedschappen hebben gewerkt (bijvoorbeeld drilboren). Ook het gebruik van orale anticonceptie bij vrouwen kan dit fenomeen wel eens opwekken.

Ook andere lichaamsdelen kunnen worden aangedaan zoals de neus, wangen, oren en zelfs de tong. Een aanval kan minder dan een minuut duren tot enkele uren. Na verloop van tijd kunnen de aanvallen ernstiger worden.

Oorzaak van het fenomeen van Raynaud

Het is niet precies bekend wat de oorzaak is van het syndroom van Raynaud. Duidelijk is wel dat tijdens een aanval bloedvaten in vingers, tenen of andere getroffen lichaamsdelen gedurende korte tijd nauwer worden waardoor het bloed niet normaal kan doorstromen. De bloedvaten in betreffende lichaamsdelen lijken overgevoelig te reageren op koude temperaturen en stress. Als het lichaam wordt blootgesteld aan koude temperaturen, verliezen de ledematen warmte. Het lichaam vermindert de bloedtoevoer naar de ledematen om zo de algehele lichaamstemperatuur op peil te houden. Bij mensen met het syndroom van Raynaud verloopt deze op zich normale reactie veel heftiger.

Stress veroorzaakt een soortgelijke reactie in het lichaam als kou. Een dergelijke overgevoeligheidsreactie kan dus ook door stress komen.