Boeken en ervaringen die steun bieden bij verlies en overlijden

Het verliezen van een dierbare is een van de meest ingrijpende ervaringen in het leven. Of het nu gaat om het verlies van een ouder, een kind, een vriend(in) of een geliefde, het rouwproces is uniek en persoonlijk. In deze blog bespreken we diverse boeken die steun en inzicht bieden in de complexe emoties van rouw en verlies. Van persoonlijke verhalen tot praktische handvatten, deze boeken bieden troost en helpen bij het vinden van een weg naar herstel.

Je bent jong en je rouwt wat door Lisanne van Sadelhoff

Toen haar moeder overleed, dacht Lisanne van Sadelhoff als een typisch kind van haar generatie: er is vast wel een handboek met een helder stappenplan waardoor ik rouwen snel van mijn to-do-list kan schrappen. Guess what: dat was er niet. Wat er wel was: vrienden die zich prompt tot rouwdeskundigen ontpopten en haar liefdevol bombardeerden met wijsheden en clichés. Soms schrok ze van wat ze zeiden (‘Gelukkig heb je de herinneringen nog’), of was het simpelweg te pijnlijk (‘Ik hoop dat je moeder rustig is gestorven’ NEE!!!), een andere keer hielp zo’n opmerking haar juist de dag door te komen (‘Je moeder is elke traan waard’). Het cliché dat Van Sadelhoff kan onderschrijven: ‘Elk rouwproces is uniek’. Je bent jong en je rouwt wat is daarom geen handleiding, maar een goudeerlijk boek dat pijnlijk duidelijk maakt dat alles beter is dan zwijgen. Dit boek is tevens ook een fijn cadeau, een steuntje in de rug, om aan iemand te geven die net iemand verloren is maar ook prettig om te lezen als je een naaste probeert te begrijpen!

Afscheid van moeder door Manu Keirse

Als iemand die je dierbaar is, sterft, sta je oog in oog met een van de meest ingrijpende gebeurtenissen in een mensenleven. In dit boek schrijft Manu Keirse zijn persoonlijke ervaringen neer tijdens de tien maanden durende ziekte van zijn moeder en bij haar sterven. Het boek hielp inmiddels vele tienduizenden lezers hun gevoelens en ervaringen te ordenen en beter te leren begrijpen. Op een serene manier omgaan met ziekte en verlies kan een manier zijn om de dood om te vormen tot iets wat nieuwe levenskracht geeft. Heel wat herinneringen komen dan boven. Relaties tussen broers en zussen, tussen kinderen en ouders, met vrienden en vriendinnen, krijgen een nieuwe betekenis.

Ik rouw van je door Claire van 't Veen

Een boek over verlies en rouw. Een houvast en lichtpunt in de rauwe tijd van rouw na een overlijden. Makkelijk leesbaar. Per pagina korte teksten, zodat concentreren mogelijk blijft. Alle pijn wegnemen kan deze schrijfster helaas niet. Wel biedt ze dit boek aan. Om zelf te lezen, of om weg te geven. In 'Ik rouw van je' wordt de lezer meegenomen op de weg van rouw na een overlijden. Een liefdevol boek met handreikingen. Kleine dingen die je kunt doen, maar niet hoeft. Geen ingewikkelde woorden, of heel voorzichtige. En, héél belangrijk, niet te veel tekst achter elkaar. Want concentreren in deze tijd? Vergeet het maar. Ben je er klaar voor? Wij ook niet. Kom, we gaan!

Door-leven door Pieter van Rest

Op 28 oktober 1993 wordt een nachtmerrie werkelijkheid. Kim, de driejarige dochter van Pieter van Rest en zijn partner Jolanda, overlijdt. Het is een donderslag bij heldere hemel. Het leven staat op z'n kop. In één klap verandert de wereld. Verdriet, pijn, boosheid, onmacht, alles wordt donker. Een reis begint waarvan de afloop onbekend is. Het raakt alles in het leven: het eigen bestaan, de partner, het huwelijk, het gezin, werk, familie, relaties, geloof, alles. Een zoektocht naar een weg begint, met vallen en opstaan. Beetje bij beetje gaat het wat beter, maar echt herstel lijkt ongrijpbaar. Iedereen zegt: 'Je moet leren het een plekje te geven, maar het zal nooit overgaan.' Toch blijkt er een weg van herstel te zijn. Dit boek beschrijft die zoektocht, zowel die van de schrijver als van Jolanda, zijn vrouw. Het is een boek waarin lotgenoten zich zullen herkennen en dat mensen in hun omgeving inzicht en handvatten geeft. Een verhaal van hoop. Er is een uitweg!

Rouwen is liefde door Manu Keirse & Luuc Smit

Verdriet is de keerzijde van liefde. Vroeg of laat zul je afscheid moeten nemen van iets dat of iemand die je dierbaar is. Helaas boezemen dood en afscheid velen onder ons angst in, omdat we collectief verleerd zijn wat rouwen is. Het liefst houden we de dood zo ver mogelijk van ons weg. Maar daardoor is de dood ook een vreemde voor ons geworden. En het onbekende maakt bang. Kennis over rouw en verdriet kan die angst deels wegnemen. Rouwexperts Luuc Smit en Manu Keirse houden in dit boek daarom een vurig pleidooi om rouw opnieuw de broodnodige ruimte te geven in ons leven. Hun boek laat zien dat er meer dan één manier is om te rouwen. Ze schetsen een genuanceerd beeld van de vele gezichten van verdriet, ontmaskeren enkele hardnekkige mythes over rouw en bieden tegelijk ook de concrete handvatten aan die je kunnen helpen om houvast te vinden bij aangrijpend verlies.

Leven toevoegen aan de dagen door Sander de Hosson

Ook als je niet meer beter wordt, verdien je de beste zorg. Wat kan er met je gebeuren vanaf het moment dat je het slechte nieuws krijgt dat je ongeneeslijk ziek bent, tot het moment van je laatste adem? Longarts Sander de Hosson vertelt openhartig hoe dit proces verloopt met aansprekende en ontroerende patiëntverhalen. Hij gaat in op slechtnieuwsgesprekken, palliatieve zorg, de rol van zorgmedewerkers, de betekenis van de naaste omgeving, de schoonheid van een goed sterfbed, euthanasie en dilemma’s waar een arts en patiënt voor staan. Schrijver en journalist Els Quaegebeur laat de dagelijkse praktijk van deze longarts heel dichtbij komen. Het boek is zeer waardevol voor mensen die zelf of in hun directe omgeving met palliatieve zorg te maken krijgen. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat circa 50% van de mensen niet nadenkt of praat over het sterven en de zorg in die laatste levensfase. Het boek maakt duidelijk wat er allemaal mogelijk is en waar mensen rekening mee kunnen en moeten houden. Welke keuzes er in die laatste levensfase kunnen en moeten worden gemaakt door de ongeneeslijk zieke mensen, hun familieleden en de zorgverlener(s).

Helpen bij verlies en verdriet door Manu Keirse

Een onmisbare gids voor wie rouwt of een dierbare wil bijstaan in zijn verdriet. Helpen bij verlies en verdriet is al vele jaren het basisboek over rouw. In deze volledig nieuwe editie toont Manu Keirse aan de hand van vele herkenbare voorbeelden hoe rouwen niet gelijkstaat aan afscheid nemen, maar aan anders leren vasthouden. Het boek gaat niet alleen in op verlies door de dood, maar besteedt ook aandacht aan andere verliessituaties die vaak onterecht onderbelicht blijven, zoals verlies van je gezondheid, je werk of je toekomstperspectieven. Dankzij de talloze concrete tips voor de rouwende én zijn omgeving is het een heel praktisch instrument voor iedereen die met verlies geconfronteerd wordt.

Van missen krijg je het koud door Sandra Jongeneelen

We weten steeds beter dat rouw hard werken is. Maar we staan zelden stil bij dat het ook veel fysieke gevolgen kan hebben. Daar willen we met dit boek de aandacht op vestigen. Rouw, hoe ga je daar goed mee om? Het antwoord op die vraag is hetzelfde als voor oververmoeidheid, ongeconcentreerd zijn of je depressief voelen: er is geen goede manier om het te zijn of te doen. Met rouw kun je wel aan de slag gaan, en dat is ook belangrijk om te doen. Steeds meer mensen praten over de dood, over rouw en de effecten van rouw op het leven en op het lijf en dat is goed. We weten steeds beter dat rouw hard werken is. Maar dat het ook veel fysieke gevolgen kan hebben, daar staan we weinig bij stil. Met dit boek willen wij de aandacht vestigen op de fysieke gevolgen van rouw. Het boek is geschreven vanuit de gedachte dat je iemand bent verloren. Dat hoeft niet te betekenen dat een geliefde dood is, verliezen kan ook betekenen dat je gescheiden bent of je baan bent verloren. Ook dan is er sprake van rouw.