Darmziekten

De darmen

De darmen behoren tot het spijsverteringsstelsel of gastro-intestinaal systeem.

Bij de mens en de meeste (zoog)dieren bestaat het spijsverteringsstelsel uit de volgende opeenvolgende delen:

• A slokdarm of oesofagus
• B maag
• C dunne darm
  • C1 twaalfvingerie darm of duodenum
  • C2 nuchtere darm of jejunum
  • C3 kronkeldarm of ileum
• D dikke darm
  • D1 blinde darm of caecum met het wormvormige aanhangsel of appendix;
  • D2 karteldam of colon

colon ascendens of opstijgend deel van de karteldarm;

colon transversum of dwarslopend deel van de karteldarm;

colon descendens of dalend deel van de karteldarm;

colon sigmoideum of S-vormig deel van de karteldarm;

E endeldarn of rectum met de anus

Het duodenum, de nuchtere darm en kronkeldarm vormen samen de dunne darm die bij de mens zes tot zeven meter lang kan zijn. Aansluitend hierop begint de dikke darm. Deze begint met de blindedarm en eindigt bij de endeldarm. De blindedarm is een kort ‘doodlopend’ stuk dat eindigt met een wormvormig aanhangsel, ook wel appendix genoemd. Appendicitis is een ontsteking van dit aanhangsel. Foutief spreken mensen vaak van blindedarmontsteking.

De functie van de darm

De functie van de darm is het verteren en opnemen van voedingsstoffen. Eerst gebeurt er een verteringsproces dat reeds in de mond begint.

Lichaamssappen vanuit verschillende organen komen terecht in de darm om het verteringsproces op gang te brengen. De verteerde voedingsstoffen kunnen vervolgens door de darmwand heen in het bloed worden opgenomen.

De lever scheidt stoffen uit via de gal in de darm. Deze afvalstoffen verlaten met de ontlasting het lichaam.

De darm heeft een peristaltiek. Dit is een knijpende voortbeweging die ervoor zorgt dat het voedsel vooruitkomt in de darm. Indien deze peristaltiek te hevig is, kan dat resulteren in diarree.

In de darmholte leven veel bacteriën (darmflora) die meehelpen met de voedselvertering door stoffen af te breken tot makkelijk op te nemen voedingsstoffen. Hierbij is voornamelijk de productie van vitamine K door deze bacteriën belangrijk. Bij pasgeboren baby’s ontbreken deze bacteriën nog, waardoor ze door een tekort aan vitamine K bloedingsstoornissen kunnen krijgen. Elke pasgeborene krijgt daarom 1 milligram vitamine K. Zonder deze darmflora kan een mens niet overleven. Antibiotica bestrijden bacteriën en zijn daarom ook schadelijk voor de darmflora.

Testen op calprotectine

Dankzij een test op calprotectine in de ontlasting is een endoscopie minder vaak nodig bij inflammatoire darmziekte, vooral bij volwassenen. Deze ontdekking van Patrick van Rheenen en Els van de Vijver, beiden kindergastro-enterologen in het UMC Groningen, en statisticus Vaclav Fidler heeft British Medical Journal gehaald.

De onderzoekers namen in een meta-analyse dertien onderzoeken onder de loep, waarvan zeven bij kinderen. Ze keken in deze onderzoeken of het fecale calprotectinegehalte de inflammatoire darmziekte kon voorspellen, zodat de belastende endoscopie met biopsie niet nodig zou zijn. De calprotectinetest was inderdaad specifiek en sensitief genoeg volgens de onderzoekers, zodat er 67 procent minder endoscopieën nodig zijn voor volwassenen. Voor kinderen is dit effect minder groot (35% minder endoscopieën). Dat komt doordat de specificiteit van de calprotectinetest bij kinderen significant minder groot is.

Van de 33 volwassenen die positief scoren op de test en een endoscopie ondergaan, zullen er 3 geen inflammatoire darmziekte hebben (fout-positieve uitslag). Maar het is geen vergeefse moeite, want de kans is bij deze mensen groot dat het onderzoek een andere ziekte zal aantonen, die alleen met een endoscopie aan het licht zou komen.

Er is een keerzijde, want als de test negatief is, en er is toch sprake van een inflammatoire darmziekte (fout-negatieve uitslag), dan moeten patiënten langer wachten op de diagnose. Dat is het geval bij 6 procent van de volwassen deelnemers aan de onderzoeken. Voor kinderen is dit 8 procent.

Het aantal volwassenen en kinderen met een inflammatoire darmziekte, zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa, neemt de laatste jaren toe. Buikpijn, diarree, rectaal bloedverlies, anemie of gewichtsverlies zijn de voortekenen, maar een endoscopie is nu meestal de enige weg om de diagnose te bevestigen. Endoscopieën zijn duur, tijdrovend en erg vervelend om te ondergaan. Bij veel mensen wijst het onderzoek niets uit. Dat versterkt de roep om een test die kan aanwijzen wie het risico loopt om echt een inflammatoire darmziekte te hebben. Volgens de onderzoekers is de eenvoudige en goedkope calprotectinetest hiervoor geschikt.

Bron: Medisch Contact

Lees meer over dit onderwerp in onderstaand boek: