Hepatocellulair Carcinoom
Wat is het hepatocellulair Carcinoom of levercelkanker?
Het HCC of wel levercelkanker, is in de westerse wereld een zeer zeldzame kwaadaardige tumor, maar wel de meest frequente primaire kwaadaardige levertumor. Wereldwijd is het HCC ook één van de meest frequent voorkomende kwaadaardige tumoren. Per jaar overlijden over de hele wereld 1,25 miljoen mensen aan deze aandoening.
De diagnose wordt veelal gesteld bij patiënten die worden gescreend bij bekende levercirrose.
Patiënten met levercirrose of een chronische ontsteking ten gevolge van hepatitis B of C hebben een verhoogde kans op het ontwikkelen van een hepatocellulair carcinoom. Meer dan 80% van de patiënten met een hepatocellulair carcinoom heeft levercirrose.
Als de diagnose leverkanker zeker is, zal onderzoek worden gedaan naar uitzaaiingen met (tenminste) een botscan en een CT scan van de borstkas. Afhankelijk van de resultaten van deze onderzoeken zal de behandeling worden vastgesteld. Medisch onderzoekers hebben een nieuwe stof, Factor Qunolinone Inhibitor 1 (FQ1), ontdekt die snel cellen van hepatocellulaire carcinomen (HCC) doodt, terwijl gezond weefsel ongemoeid wordt gelaten. HCC is wereldwijd met 662.000 sterfgevallen per jaar, de meest voorkomende vorm van leverkanker en de op vier na meest voorkomende kankersoort ter wereld. Het uitroeien van deze ziekte zou dus meer dan een half miljoen levens per jaar redden.
Stof richt slachting aan onder kankercellen
De studie is gepubliceerd in het gezaghebbende Amerikaanse algemeen-wetenschappelijke blad Proceedings of the National Academy of Sciences. De studie laat zien dat hepatocellulaire carcinoom-cellen oncogeen addict zijn, dat wil zeggen alleen overleven dankzij een enkel, bepaald gen. Dit gen is in dit geval transcription factor Late SV40 Factor (LSF). De stof Factor Quinolinone Inhibitor 1 (FQI1) voorkomt dat LSF aan het HCC DNA kan binden gedurende het overkopieerproces, wat de eerste stap is bij het delen van cellen. Ongecontroleerde celdeling is wat kanker zo gevaarlijk maakt. De HCC cellen stierven hierdoor snel bij in vitro proeven en ook in muizen groeiden de HCC-tumoren nauwelijks meer. Dit alles zonder gezonde levercellen aan te tasten.
Meer dan 110 000 stoffen doorgelicht
De ontdekking was het gevolg van noeste arbeid. Dewanand Sarkar, één van de onderzoekers, ontdekte in 2010 dat in HCC-patiënten veel hogere LSF-niveaus voorkwamen dan in gezonde mensen. Nader onderzoek wees uit dat de tumor alleen kon overleven door LSF. Meer dan 110 000 verschillende stoffen werden door het samenwerkingsverband van Virginia Commonwealth University en Boston University doorgelicht, waarna de stof FQ1 werd gevonden die in staat was LSF te blokkeren. De stof presteerde ver boven verwachting, aldus Sarkar.
Klinische proeven in voorbereiding
Nu FQ1 is ontdekt, volgen nu studies waarin het gedrag van FQ1 in het menselijk lichaam wordt bestudeerd. Zodra de wetenschappers hebben ontdekt hoe het geneesmiddel wordt geabsorbeerd, door het lichaam verspreid, gemetaboliseerd en uit het lichaam verwijderd, zullen ze in samenwerking met klinisch onderzoekers fase-I klinische proeven op patiënten met leverkanker uitvoeren.
“We hebben bewezen dat deze stof effectief en niet-toxisch is in dieren,” aldus Sarkar. “Hoewel we niet weten hoe FQ1 reageert in mensen tot de eerste klinische proef op mensen, vinden we onze ontdekkingen zeer opwindend en hopen dat ze zullen leiden tot een nieuw geneesmiddel voor een ziekte die nu zeer moeilijk te behandelen is.” Een terecht voorbehoud; er zijn de nodige biologische verschillen tussen muizen en mensen.
Tijdperk gifmengers- en slagersgeneeskunde steeds meer ten einde
We zien hier weer een nieuw voorbeeld van een effectief, non-toxisch medicijn dat tumorcellen aanpakt op hun zwakke punt, in plaats van, zoals bij chemotherapie, alle lichaamscellen te vergiftigen in de hoop dat de kanker eerder het loodje legt dan de rest van het lichaam. Hopelijk zal er binnen enkele jaren een effectief medicijn op de markt komen en zullen meer dan een half miljoen mensen per jaar gespaard worden van een afschuwelijke dood.
Bronnen:
New compound discovered that rapidly kills liver cancer, Virginia Commonwealth University (2012)
Dewanand Sarkar et al., Antiproliferative small-molecule inhibitors of transcription factor LSF reveal oncogene addiction to LSF in hepatocellular carcinoma, PNAS(2012) (paywall; abstract gratis)