We leven in een tijd waarin we binnen enkele seconden op de hoogte kunnen zijn van wat er aan de andere kant van de wereld zich afspeelt. Dankzij onze mobiele apparaten kunnen we 24 uur per dag in verbinding staan met de sociale buitenwereld. Wat we daarbij vaak vergeten is hoeveel invloed deze digitale prikkels hebben op onze mentale gezondheid en uiteindelijk op onze volledige leefstijl. Maar hoe vind je in dit digitale tijdperk, waarin je geacht wordt om altijd online te zijn, de juiste balans in telefoongebruik zonder dat het ten koste gaat van je eigen gezondheid? Om deze vraag te beantwoorden gingen we in gesprek met Patrick van der Duin.
De invloed van de sociale media
Patrick van der Duin is ex-topsporter, personal trainer en voedingscoach. Hij begeleid mensen naar een optimale leefstijl. Het minderen van social media is daar een onderdeel van. “Het gebruik van beeldschermen, bijvoorbeeld van mobiele telefoons, tablets en laptops, is de afgelopen jaren enorm toegenomen. Zeker gedurende de corona pandemie zijn we nog meer naar beeldschermen gaan kijken. Tegelijkertijd zijn onze sociale contacten in ‘de echte wereld’ afgenomen en hebben we dit opgelost door digitaal met elkaar in contact te komen. Het gevolg daarvan is een drastische verhoging van het aantal uren schermtijd, in mijn geval soms wel tot 6 uren telefoongebruik op één dag. En dan heb ik de uren achter de computer niet eens geteld.”
De meeste uren schermtijd gaan op aan sociale media. En dat is precies wat de grote social media bedrijven willen. Hun doel is om jou zo lang mogelijk online te houden, het algoritme hier achter is zo ingesteld dat elke foto of video jouw aandacht zolang mogelijk moet vasthouden. En hoe langer jij online bent, hoe meer geld er aan advertenties verdiend kan worden.
En niet alleen de social media als Instagram, Facebook, Twitter en LinkedIn willen jouw aandacht. Ook alle mensen waar jij contact mee hebt, bijvoorbeeld via WhatsApp, verwachten snel een reactie. En deze druk wordt vergroot door de rode bolletjes op je telefoon, die aangeven hoeveel ongeopende berichten je nog hebt.
Het effect op je hersenen
Social media kan veel plezier brengen, denk maar eens aan de honden en kattenfilmpjes waar je uren naar kunt kijken en ook kan online contact met vrienden of familie bijdragen aan een gelukkig moment.
Desondanks werkt het zeer verslavend. Denk nog maar eens goed aan die rode bolletjes, de ongeopende berichten, nieuwe reacties of nieuwe likes die ontzettend veel aandacht trekken en tegelijkertijd een gevoel van voldoening geven. Uit onderzoek is zelfs gebleken dat deze signalen er voor zorgen dat het gelukshormoon in ons bloed wordt afgegeven.
Het gevolg hier van is dat we meer en meer een verslaving ontwikkelen voor onze telefoon en voor de voldoening die nieuwe berichten, likes of reacties geven. Het is inmiddels zo erg dat we in ochtend als eerst onze telefoon pakken om te kijken naar nieuwe berichten en in de avond als laatste de telefoon wegleggen als er écht geen nieuwe berichten meer binnen komen en we alle social media updates hebben bekeken.
En de invloed die deze gewoonte heeft op je gezondheid is funest! Onze hersenen functioneren namelijk op bepaalde hersengolven. Wanneer je in de ochtend wakker wordt dan zijn je hersens in een creatieve ‘state-of-mind’, waarmee je de dag energiek kunt starten, je de kansen voor je ziet liggen en waarmee je de dag vol ambitie kunt aanvliegen.
Op het moment dat jij in de ochtend als aller eerste handeling je telefoon pakt, om bijvoorbeeld te kijken naar je laatste berichten of om de laatste Facebook updates te checken, dan verpest je de creatieve staat van zijn en kom je in een reactieve staat van zijn terecht. En juist dit laatste zorgt er voor dat je minder energiek aan de dag kunt beginnen en daardoor sneller wordt beïnvloed door, vaak negatieve, zaken van buiten af.
Een killer voor je mentale gezondheid
Door de vermindering van je energie kan je moeilijker omgaan met negatieve zaken die op je pad komen en zul je sneller uitgeput raken, je zult minder productief zijn en je zult sneller negatieve emoties ervaren.
Wanneer dit gebeurt kom je langzaam in de zogenaamde negatieve spiraal. Je krijgt meer zin in ongezond eten, je verliest motivatie om te sporten, je gaat later naar bed en je zoekt nog meer afleiding in je telefoon waardoor je je gezondheid negatief blijft beïnvloeden.
Het lijkt alsof je gezondheid achteruit gaat door dat je slechter bent gaan eten en minder bent gaan sporten, maar dat heeft dan een hele andere oorzaak. En op deze manier speelt jouw telefoongebruik een hele negatieve rol in zowel je mentale als fysieke gezondheid.
Patrick van der Duin: “In de persoonlijke begeleiding van klanten kijk ik ook altijd naar het gebruik van mobiele apparaten, de hoeveelheid schermtijd en hoeveel rust ze ervaring. Vaak komt daar uit er nauwelijks rust in het hoofd is, terwijl er wel veel schermtijd is. In de vorm van challenges proberen we de schermtijd te verminderen en in slechts enkele dagen is vaak al verschil te merken. Klanten voelen zich minder vermoeid en ervaren voornamelijk meer ‘zin’ om zaken aan te pakken die anders blijven liggen.”
Een gezonder telefoongebruik voor een gezondere leven
Wanneer je bewust aan de slag wilt met je gezondheid, bijvoorbeeld als je wilt afvallen dan is het belangrijk om er bewust van te zijn dat je aan alle knoppen van je leefstijl zult moeten draaien. Het is zeer onwaarschijnlijk dat slechts één leefstijlfactor de reden is voor een ongezonde leefstijl.
Jouw telefoongebruik is een van die knoppen waar je aan kunt draaien. Mocht je je eigen gewoontes herkennen in dit verhaal en wil je gezonder gaan leven dan is het een goed idee om je eigen telefoongebruik onder de loep te nemen en aan te passen.
Je kunt je telefoongebruik en gewoontes in drie stappen aanpassen om een gezonde leefstijl te stimuleren:
- Bepaal voor jezelf een rooster van telefoongebruik en koppel dit aan je bereikbaarheid. Denk hierbij aan een bereikbaarheid van 09:00 tot 21:00 uur waarbij je alleen tussen deze tijden gebruik maakt van je telefoon. In de ochtend pak je niet je telefoon tót 09:00 uur en na 21:00 uur leg je je telefoon buiten je slaapkamer aan de oplader. Tenzij uiterste noodzaak houd je je aan dit rooster.
- Stel een limiet in voor het social media gebruik. Bijvoorbeeld een tijdslimiet van 60 minuten voor Instagram, Facebook, LinkedIn, TikTok, etc.
- Als laatste optie, als je echt het roer om wilt gooien, kun je alle sociale media verwijderen. Want wat mis je nou echt?
Je telefoongebruik lijkt een kleine factor voor een gezond leven, maar de invloed die het heeft op jouw leefstijl wordt zwaar onderschat. Verandering is niet altijd makkelijk, maar als je het écht wilt dan gaat het je lukken.
Patrick van der Duin:“De beste verbetering in mijn leefstijl is het verwijderen van alle social media op mijn telefoon, in de ochtend eerst sporten en pas na 09:00 mijn telefoon checken en in de avond om 21:00 de telefoon (buiten de slaapkamer) wegleggen. Ik kan dit aan iedereen aanraden voor een energieke en meer gefocuste leefstijl!”
Wie is Patrick van der Duin?
Patrick van der Duin is ex-topsporter en heeft 15 jaar lang zijn droom om profwielrenners te worden na gestreefd. Na vele lange blessures lukte het hem niet meer om op het hoogste niveau te presteren en is Patrick zijn andere passies gaan volgen, voeding, training en gezondheid. Patrick is, personal trainer, voedingscoach en bijna afgestudeerd als diëtist aan de Hanze Hogeschool in Groningen. Hij begeleid klanten op het gebied van voeding, training en mentale gezonde naar een optimale leefstijl waarmee ze elke dag het beste uit zichzelf kunnen halen.
