De afgelopen jaren wordt er steeds meer openlijk gepraat over euthanasie. De meningen hierover zijn sterk verdeeld. Met ‘euthanasie’ wordt bedoeld: een zelfgekozen levenseinde met de hulp van een arts. Een andere vorm van levensbeëindiging is passieve euthanasie. In dit artikel leggen we uit wat euthanasie is, wanneer we spreken van passieve euthanasie, wat de rol van een arts is in dit proces en wat de meningsverschillen zijn.
Euthanasie
Allereerst is het belangrijk om te weten dat het in Nederland mogelijk is om het leven te beëindigen als je kunt aantonen dat je ondragelijk lijdt. Je kunt euthanasie aanvragen als je een psychiatrische aandoening hebt, dement bent of meer dan 1 ernstige aandoening hebt. Je dient dan een verzoek van levensbeëindiging in bij een arts. Deze arts gaat vervolgens met jou kijken of dit verzoek kan worden ingediend op basis van de euthanasiewet. Er zijn zes zorgvuldigheidseisen waaraan dan moet worden voldaan:
- Vrijwillig en goed over nagedacht
De arts moet overtuigd zijn dat de vraag van euthanasie vrijwillig is en dus niet onder druk is gezet door familie of naasten. - Uitzichtloos en ondragelijk lijden
De persoon die euthanasie aanvraagt is niet meer te genezen of lijdt onnodig en dit gaat ook niet minder worden. Pijn is relatief dus het gaat hierbij echt over hoe iemand dit zelf ervaart maar de arts moet zich wel kunnen inleven in het lijden van de desbetreffende persoon. Dit lijden kan mentaal of psychisch zijn. - Informeren over de situatie en de vooruitzichten
De arts moet de persoon die de aanvraag voor euthanasie heeft gedaan informeren over de medische situatie. Zodat de persoon die euthanasie aanvraagt zeker weet wat zijn of haar vooruitzichten zijn. - Geen redelijke andere oplossing
Samen met de arts wordt er gekeken of er echt geen andere oplossingen zijn voor zijn of haar situatie. - Raadplegen onafhankelijke arts
Naast de eigen arts moet er ook een onafhankelijke arts kijken of de persoon die euthanasie wil doen voldoet aan de bovenstaande eisen. Dit is dus eigenlijk een dubbel check. - Medisch zorgvuldige uitvoering
De laatste stap is euthanasie. Dit moet op een medische zorgvuldige manier worden uitgevoerd. Daar zijn speciale richtlijnen voor gemaakt zodat de persoon die euthanasie wil doen op een goede manier tot zijn of haar einde komt.
Passieve euthanasie
Nu kan het voorkomen dat de arts het niet eens is met je beweegredenen en/of weigert om toestemming te geven tot euthanasie. Dat kan heel vervelend zijn. Denk bijvoorbeeld aan iemand die een extreme depressie heeft en het leven echt niet meer ziet zitten. Of als iemand die terminaal is ondragelijk veel lijdt. Soms weigert iemand die terminaal of ernstig ziek is dan om nog verdere behandeling te ondergaan. Bijvoorbeeld door te stoppen met het nemen van medicatie, voedsel of het aangaan van een nieuwe behandeling. Er wordt dan gesproken van passieve euthanasie. In de medische en juridische wereld wordt er eigenlijk niet gesproken over passieve euthanasie omdat het afzien van medicatie of het stoppen van een medische behandeling niets met euthanasie te maken zou hebben.
Tegengeluid
Tegenstanders van euthanasie vinden dat het de mens steeds makkelijker gemaakt wordt om het eigen leven te beëindigen. Het leven zou volgens deze mensen vaak op andere manieren te verbeteren zijn. Ze vinden dat er altijd een andere optie zou moeten zijn. Dood vindt men hier niet tussen passen. De Rooms Katholieke kerk ziet een handeling om een eigen leven te beëindigen als moord. Een soort misdaad van het leven dus. Het blijft voor veel mensen een ingewikkelde kwestie. In Nederland is het praten over de dood een gevoelig onderwerp waardoor er veel vermijding ontstaat. Zo is het ook bekend dat veel artsen weigeren tot een verzoek tot euthanasie (bijvoorbeeld ook vanwege geloofsredenen). Dat maakt het extra ingewikkeld.
Bron: https://expertisecentrumeuthanasie.nl/app/uploads/2020/02/EE_feiten-en-cijfers_web.pdf
Voltooid leven
Een ruime meerderheid van de Nederlanders is van mening dat er een wet moet komen die hulp bij zelfdoding mogelijk maakt als mensen hun leven voltooid vinden. Er wordt gesproken van een voltooid leven wanneer mensen vanaf 75 jaar hun leven als voltooid zien. Er is bij een deel van de ouderen behoefte om zelf te kunnen kiezen wanneer het genoeg is. Zo kan het zijn dat ouderen geen toekomstperspectief meer hebben of angst hebben voor wat er gaat komen. Na de verkiezingsuitslag van 18 maart 2021 is er volgens de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE) hoop om de wet Voltooid Leven door beide Kamers te loodsen. D66-Kamerlid Pia Dijkstra heeft in 2020 de initiatiefwet ingediend en zou na de verkiezingsuitslag verder worden behandeld.
Hulp
Er zijn verschillende organisaties die ondersteuning bieden in de zoektocht naar een waardig levenseinde. Zo is er de Nederlandse Vereniging voor Vrijwillige Euthanasie die zich inzet voor keuzevrijheid aan het einde van het leven. Zij zien dat mensen met dementie, chronische psychiatrische klachten niet altijd geholpen worden door artsen. Het is een onderwerp die bij veel artsen vermeden wordt en dus moeilijk bespreekbaar is. Daarnaast kunnen mensen die denken aan zelfdoding altijd terecht bij zelfmoord preventie. Zij zijn gratis en anoniem te bereiken via 0800-0113.
Documentaires over euthanasie
Euthanasie is een gevoelig en controversieel onderwerp. Er zijn verschillende meningen te vormen, maar het is goed dat het onderwerp steeds meer ter discussie komt. Tim Hofman heeft met zijn serie BOOS een documentaire gemaakt over euthanasie 'euthanasie de movie' waarin hij met mensen praat die graag euthanasie willen. Hij gaat hierbij in gesprek met verschillende mensen om te kijken waar je tegenaan loopt als je de euthanasie aanvraagt. Ook heeft VICE een documentaire gemaakt ‘Too Young To Die’ waarbij ze onderzoek doen naar hoe Nederland en België omgaat met psychisch lijdende jongeren die het leven niet meer zien zitten.
Kamp je met gedachten over zelfdoding? Bel naar 113 of 0800-0113. Kijk ook op 113.nl voor hulp.
